BIST-100 Şirketleri olası kur etkisi

2020 yılının dördüncü çeyreğinde (Ekim – Kasım - Aralık) kur cephesinde volatilite yüksek seyretti. Ekim ayı içerisinde salgın kaynaklı endişelere ek olarak gündeme gelen jeopolitik riskler Türk Lirası’nda değer kayıplarını gündeme getirdi. Kurlarda tarihi zirvelerin görüldüğü ekim ayının ardından kasım ayı içerisinde ekonomi yönetimindeki değişimler, ekonomide yeni döneme ilişkin verilen güçlü mesajlar ve TCMB’den gelen faiz artırımları ile ortodoks para politikasına dönüş mesajları Türk Lirası’nda değer kazanımlarını beraberinde getirdi. Ekim ayındaki kayıplar kasım ve aralık ayı içerisinde geri alınırken, ilerleyen süreçte yurt içinde atılabilecek reform adımları ile dış ilişkiler TL varlıkların seyri üzerinde belirleyici olacaktır. Türk Lirası’ndaki fiyat hareketlerinin 2020/4Ç finansallarına olası etkisi çalışmamızda hesaplanmıştır. Değerlendirme şirketlerin 2020/09 dönemi finansal sonuçlarındaki döviz pozisyonlarının korunduğu varsayımı altında yapılmıştır. Bu nedenle 2020 yılının Ekim – Kasım - Aralık dönemi içerisinde döviz pozisyonlarındaki olası değişimler bu hesaplamada yer almamaktadır..

Bir hissenin ya da sektörün cazip olup olmadığı konusunda döviz varlık/yükümlülük pozisyonlarına bakarak bir tercih yapılması tek başına yeterli olmamaktadır. Şirketlerin finansal sonuçlarında yer alan kur etkisi tablosu şirketin yabancı para varlık ve yükümlülüklerine göre hazırlanmaktadır. Hesaplanan olası kur etkisinde esas faaliyet dışı kur gelir/giderleri dikkate alınmaktadır. Şirketin esas faaliyetleri sonucunda oluşabilecek kur gelir/giderleri hesaplamanın içinde yer almamaktadır. Örneğin şirketin Euro üzerinden yükümlülüklerinin bulunması durumunda Euro’daki değer kazançları şirketin finansallarını olumsuz etkileyebilecek ve bu etki finansman gelir/gider dengesi kaleminde görülecektir. Ancak aynı zamanda şirketin satış gelirlerinin Euro ağırlıklı olması bu olumsuz etkiyi ortadan kaldırabilecek ve hatta kur etkisi projeksiyonunda sunulanın aksine şirket kârlılık rakamlarını olumlu etkileyebilecektir. Bu sebeple yalnızca olası kur etkisine göre bir şirkete yatırım kararı verilmemelidir.

Kur Tarafındaki Değişimler

• 30 Eylül 2020 ile 31 Aralık 2020 tarihleri arasında Türk Lirası karşısında Dolar %3,71; Japon Yeni %1,50 oranında değer kaybederken; Euro %0,49 ve İngiliz Sterlini %1,87 oranında değer kazanmıştır.

• Türk Lirası’nın diğer para birimleri karşısında değişiminin yanında Euro/Dolar, Dolar/Japon Yeni gibi önemli paritelere de bakmak gerekmektedir. 30 Eylül 2020 ile 31 Aralık 2020 tarihleri arasında Euro; Dolar karşısında %4,22 oranında değer kazanırken; Dolar/Japon Yeni paritesi de %2,13 oranında düşüş göstermiştir.  

• Fonksiyonel para birimi Türk Lirası olan şirketler için olası etki hesaplanırken yukarıda yazılan  kur değişimleri dikkate alınmıştır.

• 2020 yılının dördüncü çeyreğinde TL, Dolar karşısında değer kazanırken, Euro karşısında yatay bir kapanış gerçekleştirmiştir. Bu görünüm altında dolar yükümlülüğü olan şirketler kurdaki düşüşten olumlu etkilenirken, Dolar varlığı olan şirketler olumsuz etkilenmektedir.

Fonksiyonel Para Birimi Türk Lirası Olan BIST-100 Şirketleri Esas Faaliyet Dışı Gelir Gider Kaleminde Kur Değişimlerinden Olumsuz Etkilenmesi Beklenen BIST-100 Şirketleri

Tablolara İlişkin Açıklamalar

• Yapılan çalışmada BIST-100 şirketlerinin olası kur etkileri hesaplanmaya çalışılmıştır. BIST - 100 şirketleri için yapılan çalışmada bankalara ve sigorta şirketlerine yer verilmemiştir. Tabloda yer alan fonksiyonel para birimi; şirket tarafından faaliyetleri üzerinde önemli derecede etkili olan para biriminin geçerli para birimi olarak kabul edildiği anlamına gelmektedir.

• Tabloda yer alan Yabancı Para Net Pozisyonu, Net Döviz Varlıklarından Net Döviz Yükümlülüğünün çıkarılması sonucunda bulunan değerden Türev Araçlar Pozisyonu nedeni ile farklılık gösterebilmektedir. Net Döviz Pozisyonu hesaplanırken şirketlerin Türev Araçlar Pozisyonları da dikkate alınmıştır. Olası etki hesaplanırken, şirketlerin fonksiyonel para birimleri ve türev araç pozisyonları dikkate alınmıştır. Ancak hedge amaçlı türev pozisyonlar ve detayı bilinmeyen diğer döviz pozisyonları nedeniyle kur değişimlerinin hesaplanan etkisi farklılık gösterebilecektir. Örneğin net yabancı para yükümlülüğü bulunan şirketler bilanço dışı türev araçlar ve doğal hedge imkânıyla kurlardaki yükselişlerden olumlu etkilenebilirken, yabancı para varlığı bulunan şirketler de türev pozisyonlar ve detayı paylaşılmayan diğer döviz yükümlülükleri nedeniyle nette kur gideri yazabilmektedirler.

• Tabloda net yabancı para pozisyonu ve parasal kalemler net yabancı para pozisyonu ayrı ayrı iki sütun halinde paylaşılmıştır. Parasal olmayan kalemler ve alınan/verilen avanslar kaynaklı iki kalem arasında önemli farklılıklar bulunabilmektedir. Farklılığın şirketin esas faaliyetlerinden kaynaklı olmasına bağlı olarak şirketlerin ileriye yönelik kur etkisi projeksiyonu net yabancı para pozisyonu veya parasal kalemler net yabancı para pozisyonuna göre sunulmakta olup bu durum şirketten şirkete farklılık göstermektedir. Net yabancı para pozisyonu pozitif/negatif olmasına karşın parasal kalemler net yabancı para pozisyonunun negatif/pozitif olmasına bağlı olarak beklenen kur etkisi değişim gösterebilmektedir. Şirketlerin sunmuş oldukları kur projeksiyonuna bağlı olarak olası kur etkisi hesaplanmış ve kur etkisi projeksiyonun doğruluğuna ilişkin özel bir çalışma yapılmamıştır.

• BIST-100 şirketleri fonksiyonel para birimlerine göre gruplandırılmıştır. Fonksiyonel para birimi Türk Lirası olanlar kendi içinde pozitif ve negatif kur etkisi olarak ikiye ayrılırken fonksiyonel para birimi Türk Lirası dışında farklı bir para birimi olan şirketler ayrıca gösterilmiştir.

• Tablolardaki sıralama Olası Etki / Piyasa Değeri sütununa göre yapılmıştır.

• Kardemir’in paylaşılan döviz açık pozisyonu ve olası kur etkisi Grup için hesaplanmıştır.

• Emlak Konut’un döviz pozisyonunu bulunmaması nedeniyle, GSD Holding’in ise döviz kurlarındaki değişimin olası etkilerine dair bir projeksiyon paylaşmamasından ötürü olası kur etkisi hesaplanamamıştır.

• MAVI’nin finansal sonuç dönemi diğer şirketlere kıyasla farklılık arz etmektedir. Şirketin temel olarak Euro cinsinden kredilerden kaynaklanan kur riski, Euro cinsinden ticari alacaklar ile korunmaktadır.

• Holdinglerin özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlar kalemi altında izlenen iştiraklerin döviz pozisyonları dikkate alınmalıdır. Kur hareketlerine bağlı iştiraklerde oluşan kur etkisi holdinglerin finansal sonuçları üzerinde etkili olmaktadır. Örneğin Alarko Holding’in yabancı para varlığı bulunmasına bağlı olarak TL’nin değer kaybettiği dönemlerde şirketin faaliyet dışı finansman gelirlerinde olumlu bir kur etkisi yazması beklenirken, Alarko Holding’in özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımları altında yer alan iştiraklerinin açık döviz pozisyonunun bulunmasından ve kurlardaki yükselişten olumsuz etkilenmesinden dolayı özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlar kaleminde oluşan gider şirketin finansal sonuçlar üzerinde baskı oluşturmaktadır. Şirkete ilişkin kur etkisini değerlendirirken iştirakleri kaynaklı etkiyi de göz önünde bulundurmak yararlı olacaktır.

• Sabancı Holding’in 30 Eylül 2020 itibarıyla konsolide net dönem karına etkisi olan net yabancı para varlık pozisyonu Akbank ve Philsa-Philip Morrissa hariç olmak üzere (uzun) 2.425.794 TL’dir. Grup’un 30 Eylül 2020 tarihi itibarıyla doğal hedge sonrası 165.100 bin TL net yabancı para fazlası (31 Aralık 2019 - 182.115 bin TL net yabancı para açığı) bulunmaktadır. Riskten korunma aracı olarak tanımlanan ilgili krediler ve doğal hedge tutarı sonrası, Grup’un 30 Eylül 2020 tarihi itibariyle 2.069.866 bin TL (265 milyon USD) tutarında konsolide net yabancı para uzun pozisyonu bulunmaktadır. Koç Holding için hesaplanan etki Tüpraş, Entek, Arçelik ve Otokoç’un riskten korunma aracı olarak tanımlanan kredilerinden kaynaklı olarak farklılık arz edebilir.

Kaynak Gedik Yatırım
Hibya Haber Ajansı